Son dönemde lisanssız elektrik pazarında, 1 MW’lık proje başvuruları için dağıtım şirketlerinden alınan izinlerde yaşanan sıkıntılar konusunda yargı önemli bir karar aldı. Güneş santrali (GES) kurmak isteyen ancak dağıtım şirketi tarafından başvurusu reddedilen 16 şirketin avukatlığını yürüten Melih Akkurt’un hukuk mücadelesi sonunda Kahramanmaraş İdare Mahkemesi, şirketlerin talebi doğrultusunda yürütmenin durdurulmasına karar verdi. Karar çok sayıda elektrik üreticisini ve dağıtım şirketini yakından ilgilendiriyor.

Yargı, elektrik sektöründe yerli üreticilere ‘müjde’ niteliğinde önemli bir karara imza attı. Kahramanmaraş İdari Mahkemesi’nden çıkan kararla 1 Megavat’a (MW) kadar lisanssız olarak üretim serbestisinden yararlanarak elektrik üretimi yapmak için elektrik dağıtım şirketlerine başvuran ancak talepleri mevzuat dışı bürokratik gerekçelerle reddedilen yerli elektrik üreticilerinin önü açıldı. Lisanssız üretim yapma başvurularının değerlendirilmesinde, ‘yalnızca mevzuatın baz alınması gerektiği’ hükmedilen mahkeme kararı, güneş, rüzgâr, su gibi yerli enerji kaynaklarından lisanssız elektrik üretimi yapacak yerli üreticilerin yüzünü güldürecek. Karar çok sayıda dağıtım şirketini de yakından ilgilendiriyor.

16 ŞİRKET YARGIYA TAŞIDI

1 Megavat(MW) gücünde lisanssız güneş enerjisi santrali kurmak ve Afşin Elbistan’a bağlantı yapmak isteyen ancak bu talebi Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’ndan alınan olumsuz görüşe dayandırılarak AKEDAŞ Elektrik Dağıtım Şirketi tarafından reddedilen 16 şirket konuyu yargıya taşıdı. Aralarında Medyan ve Solar Enerji’nin de bulunduğu şirketler, dağıtım şirketinin kararının hukuka uygun olmadığı iddiasını dile getirdi. Avukat Melih Akkurt’un 16 şirketin yaptığı 46 başvuru için yürüttüğü hukuki sürecin sonunda Kahramanmaraş İdare Mahkemesi, geçtiğimiz günlerde kararını açıkladı. Mahkeme, Kipaş Holding’in Elektrik Dağıtım şirketi olan AKEDAŞ’ın şirketlerin yaptığı bağlantı başvurusunu Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın mevzuatta yer almayan olumsuz görüşüne dayanarak reddedemeyeceğine karar verdi ve yürütmeyi durdurdu. AKEDAŞ’ın başvuruları ön değerlendirme ve teknik değerlendirme süreçlerinden geçirdikten sonra sonuçlandırması gerekirken; mevzuatta yer almayan bir prosedür işlettiğine dikkat çeken İdari Mahkeme, “Bu işlemin uygulanması halinde telafisi güç ve imkansız zararların oluşacağı konusunda duraksama bulunmamaktadır. Bu nedenle dava konusu işlemin, uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğabileceğinden teminat alınmaksızın yürütmenin durdurulmasına karar verilmiştir” sonucuna vardı. 3 BİN BAŞVURU REDDEDİLMİŞTİ

Avukat Melih Akkurt’un yürüttüğü hukuki mücadele sonrası mahkemenin verdiği karar, bu konuda dağıtım şirketleri tarafından haksız bir şekilde reddedildiğini belirten ve konuyu yargıya taşıyan yüzlerce küçük elektrik üreticisi için de emsal niteliği taşıyacak. Uzmanlar, Türkiye’de şu ana kadar lisanssız üretimde yaklaşık 5500 başvurunun olumlu sonuçlandığına, 3000 başvurunun da dağıtım şirketleri tarafından reddedildiğine dikkat çekiyor. Alınan karar, yerli elektrik üreticilerinin ürettiği elektriğin enerji piyasasına girişini kolaylaştıracak. Bu da, yaşamsal önemde olan sektörün büyümesi ve tüketicinin daha ucuz elektrik imkanına ulaşması sonucunu doğuracak. SİSTEM NASIL İŞLİYOR? Şu anki mevzuata göre elektrik üretiminde 1 MW’a kadar üretim için lisans almaya gerek kalmadan elektrik tesisi kurulabiliyor. Lisanssız yatırımcı bu şekilde güneş, rüzgar, su gibi kaynaklardan üretim yapabiliyor ve ürettiği elektriğin fazlasını devlete satabiliyor. Ancak ürettiği elektriği bu yolla satmak isteyen yerli üreticiler son dönemde dağıtım şirketlerinden izin alma konusunda sıkıntılar yaşamaya başladı. Çeşitli gerekçelerle izin alma süreci olumsuz sonuçlanan ve bu alanda çifte standart niteliğinde uygulamalar olduğunu belirten üreticilerin şikayetleri üzerine TEDAŞ da konuyu mercek altına aldı.  Bir yandan dağıtım şirketlerine yönelik inceleme başlatan TEDAŞ, konuyla ilgili 21 dağıtım bölgesinde uygulama birliği oluşturmak ve yerli üreticilerin önünü açmak için yasal mevzuat değişikliğini gündemine aldı. Kahramanmaraş İdare Mahkemesi’nin kararı, TEDAŞ’ın mevzuat çalışması öncesinde sektördeki lisanssız yatırımcıların sıkıntılarının aşılmasında önemli bir adım olarak görülüyor. Bu alanda sorun yaşayan birçok yerli üreticinin Kahramanmaraş İdare Mahkemesi’nin kararını emsal göstererek yargıya başvurması veya devam eden davalarına bu kararı emsal göstermesi bekleniyor. LİSANSSIZ ÜRETİM FIRSATI Lisans bedellerinin milyon TL’lerle ifade edildiği elektrik sektöründe lisanssız üretim, önemli bir fırsat olarak görülüyor. Bürokrasi ve çıkan engeller nedeniyle lisanssız elektrik üretiminin istenildiği gibi gelişmediğine dikkat çeken uzmanlar, “Lisans bedellerinin yüksekliği nedeniyle, lisanssız üretim çok değerli hale dönüştü. Bu yargı kararı yerli üreticinin ve lisanssız üretimin önünü açacak nitelikte. Lisanssız üretim, ülkenin var olan yenilenebilir enerji kaynaklarının değerlendirilerek dışa bağımlılığın azaltılması, yerli yatırımcının önünün açılması ve çevreye duyarlı enerji temini konusunda önemli” değerlendirmesinde bulunuyor.